Γνωρίζεις τι είναι το “People Pleasing”; Ίσως το έχεις ακούσει και με έναν άλλο όρο: Το σύνδρομο του “καλού παιδιού”! Μήπως είσαι κι εσύ people pleaser;
Σήμερα ήρθε η ώρα να αγγίξω ένα θέμα το οποίο όλοι λίγο ή πολύ αντιμετωπίσαμε. Έναν μεταμφιεσμένο εθισμό που σε όλους μας καλλιεργήθηκε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Μάλιστα, μας είναι τόσο οικείος, που αν και είναι “κόκκινη σημαία”, εμείς δεν την αναγνωρίζουμε.
Προσωπικά, η μεγαλύτερη αντίσταση που προέβαλα ως παιδί στην οικογένεια μου είναι το να γίνω “people pleaser”. Ήταν από τα πρώτα πράγματα που διέκρινα ότι συνέβαιναν λάθος. Παρ΄όλα αυτά, διδασκόμουν συνεχώς αυτό το λάθος και τιμωρούμουν αν δεν ήμουν pleaser.
Τι είναι ακριβώς το people pleasing;
O People Pleaser – στα ελληνικά, το “καλό παιδί” – είναι αυτός που υπερπροσπαθεί συνεχώς να κάνει τους άλλους χαρούμενους, να τους εξυπηρετεί. Είναι αυτός που θυσιάζει δικά του πολύτιμα αγαθά όπως ο χρόνος, τα χρήματα και η ενέργεια, προκειμένου να τα παραχωρήσει σε κάποιον άλλο με στόχο να γίνει αρεστός και αποδεχτός.
Το people pleasing είναι ένα σύνδρομο, καθώς δεν προέρχεται από κάποια παθολογία, ωστόσο είναι μια μεμαθημένη συμπεριφορά. Πρόκειται για έναν μεταμφιεσμένο εθισμό, ο οποίος μας κάνει να θέλουμε να νιώθουμε χρήσιμοι, απαραίτητοι και αναντικατάστατοι.
Ο λόγος που εκδηλώνεται αυτό το σύνδρομο είναι συνήθως η χαμηλή αυτοεκτίμηση και τα αισθήματα ανασφάλειας.
Αν σε όλη αυτήν την περιγραφή, διακρίνεις κάπου τον εαυτό σου, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι people pleaser. Ωστόσο πράγματι μπορεί να εμφανίζεις κάποιες “people pleasing” συμπεριφορές.
Ας δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα παραδείγματα συμπεριφοράς καλού παιδιού, ώστε να καταλάβεις ακριβώς για τι μιλάμε.
Δεν μπορεί να πει όχι. Λέει σε όλους και σε όλα ΝΑΙ
Αν φοβάσαι ότι με κάθε όχι που θα πεις, θα γίνεις αυτόματα δυσάρεστος και ο απέναντι σου θα σε βγάλει με τη μία από τη ζωή του, είναι πολύ πιθανό να μην μπορείς σχεδόν ποτέ να απαντήσεις οτιδήποτε άλλο εκτός από ναι – ακόμα και αν το έχεις ήδη μετανιώσει, πριν καν το ξεστομίσεις.
Νιώθει υπεύθυνος για τα συναισθήματα του άλλου
Πιθανότατα κάθε φορά που κάποιος δίπλα σου δεν είναι στα καλύτερα του, για τους δικούς του λόγους, αρχίζεις αυτόματα να νιώθεις τύψεις γι ‘ αυτό. Σου θυμίζει κάτι η φράση “Είσαι καλά; Σε παρακαλώ, πες μου ότι είσαι καλά”;
Δεν έχει γνώμη ή την πνιγεί για να είναι αρεστός
Πιθανόν νιώθεις ότι ο απέναντι σου δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να μάθει την γνώμη σου. Στην υποψία ότι μπορεί να θέλει κάτι διαφορετικό από εσένα, προτιμάς αντί να πεις ευθέως ότι θέλεις πίτσα, να πεις “Τι θες να φάμε σήμερα; Eσύ τι θες; Θα φάω ότι φας κι εσύ”
Δείχνει ότι ενδιαφέρεται ενώ μέσα του μπορεί να βαριέται πολύ
Αν κάτι είναι ενδιαφέρον για κάποιον, δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωτικό να αρέσει και σε εσένα. Αν έχεις δει χιλιάδες ταινίες που δεν σε συγκινούσαν επειδή απλά κάποιος άλλος ήθελε, νομίζω ότι καταλαβαίνεις τι εννοώ.
Απολογείται συνέχεια για όλα
Η συγγνώμη είναι μάλλον το μεσαίο σου όνομα: “Συγνώμη που έβηξα/που άργησα 2 λεπτά/που δεν έφερα ομπρέλα και για σένα/που είπα πως νιώθω/που έψησα 2 τοστ αντί 1”. Η συγγνώμη είναι σπουδαία λέξη και αφορά σοβαρά λάθη. Έχεις σκεφτεί ότι με το να την ζητάς για τα ανούσια, μπορεί και να χάνει το νόημα της;
Αποφεύγει την σύγκρουση με κάθε κόστος
Ακόμα και αν πληγώθηκες, προτιμάς να το κρατήσεις για εσένα. Να μην το πεις, να μην εκφράσεις την διαφωνία σου, την αδικία που νιώθεις, γιατί δεν θέλεις να μαλώσεις. Άλλωστε, πώς θα είσαι “people pleaser” αν εκφράσεις κάτι που δυσαρεστεί τον άλλον;
Αν κάποιος θυμώσει μαζί τους που είναι έτσι ή για άλλο λόγο νιώθουν άβολα
Και φυσικά, δεν αντέχεις καθόλου να είναι οι άνθρωποι θυμωμένοι μαζί σου. Προτιμάς όλοι να είναι χαρούμενοι και να ακούς καλά λόγια, διαφορετικά νιώθεις ξανά ότι κάτι έκανες λάθος.
Το ότι έχεις κάνει κτήμα σου κάποιες συμπεριφορές του “people pleaser”, δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να τις διαχειριστείς και να τις ελέγξεις.
Πριν σου πω τον τρόπο, θέλω να θυμάσαι τρία πράγματα:
Α) Το ότι αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις αυτή την συμπεριφορά είναι τεράστιο βήμα για εσένα. Οι “people pleasers” συνήθως δεν το αντιλαμβάνονται. Είναι τόσο εθισμένοι στο να βρουν κάποιον να ικανοποιήσουν και να νιώσουν εντάξει, που δεν το καταλαβαίνουν.
Β) Η ελληνική/κυπριακή κουλτούρα μας γαλούχησε έτσι ώστε να είμαστε “καλά παιδιά”. Οι περισσότερες κλασικές μητέρες είναι “people pleasers” και το καμουφλάρουν εξαιρετικά πίσω από την αγάπη για τα παιδιά τους. Άλλωστε, την διδαχθήκαμε καλά αυτή την… δεξιότητα.
Γ) Από την στιγμή που αποφασίζεις να αλλάξεις αυτή την συμπεριφορά και να βάλεις ένα φρένο, να είσαι προετοιμασμένος ότι θα υπάρχουν “αναταράξεις”. Φαντάσου το σαν να πατάς φρένο χωρίς συμπλέκτη: Τινάζεσαι και ταρακουνιέσαι. Ακριβώς το ίδιο θα συμβεί κι εδώ. Για να πας από το “δεν έχω φωνή” στο “βρήκα την φωνή μου” θα περάσεις από το στάδιο του φωνάζω ή τσιρίζω ή επιτίθεμαι. Όπως δηλαδή συμβαίνει και στην εκμάθηση της οδήγησης.
Κάθε φορά που αναφέρομαι σε αυτό το παράδειγμα, θυμάμαι την ίδια ιστορία. Την φίλη μου που όταν αναγνώρισε αυτή την συμπεριφορά, αναζήτησε βοήθεια ψυχολόγου για να “βρει την φωνή της”. Στην μετάβαση από το “δεν έχω άποψη” στο “έχω άποψη”, έστηνε καυγά για μια πίτσα, μέχρι να καταφέρει να το ισορροπήσει.
1. Εστίασε στην εσωτερική επιβεβαίωση και όχι στην εξωτερική
α) Για αρχή, ονόμασε και σημείωσε δύο πράγματα που αποδεδειγμένα και αδιαμφισβήτητα κάνεις καλά:
“Ναι (όνομα) , έχεις υποστηρίξει πολλούς ανθρώπους όλα αυτά τα χρόνια, είσαι ικανή να υποστηρίξεις και τον εαυτό σου σε αυτό.”
β) Ονόμασε και σημείωσε μια δραστηριότητα στην οποία τα πας πολύ καλά και αυτό είναι κάτι που νιώθεις και μέσα σου!
γ) Ονόμασε τρεις ανθρώπους δίπλα στους οποίους νιώθεις όμορφα χωρίς να χρειαστεί να κάνεις κάτι γι’ αυτούς. Στη συνέχεια, επιδίωξε να βρίσκεσαι περισσότερο μαζί τους.
Με λίγα λόγια, όσο περισσότερο εστιάζεις στην εσωτερική επιβεβαίωση, τόσο λιγότερο θα χρειάζεσαι την εξωτερική.
2. Πάψε να απολογείσαι όλη την ώρα
Δεν χρειάζεται να απολογηθείς που άργησες δύο ολόκληρα λεπτά, που ξέχασες να πάρεις πράσο, που σου έπεσε μια ελιά στο πάτωμα και που έβαλες προτεραιότητα τον εαυτό σου.
Για παράδειγμα, αν άργησες δύο λεπτά, προτίμησε να πεις “ευχαριστώ που με περίμενες”. Αν έριξες μια ελιά στο πάτωμα πες “γούρι γούρι, έλα να σε βοηθήσω να καθαρίσεις”
Και αν ξέχασες τελικά το πράσο, ΤΙ ΠΕΙΡΑΖΕΙ;
Είναι ωραίο πράγμα η συγγνώμη και η ταπεινότητα, όμως αν επιλέξεις μπεις σε αυτή την διαδικασία εξέλιξης, τότε χρειάζεται να το ελέγξεις και όχι να βάζεις τον εαυτό σου στο ειδώλιο του ένοχου για μια ελιά. Με φειδώ λοιπόν οι “συγγνώμες”.
Σημείωσε λοιπόν 3 περιστάσεις στις οποίες ΔΕΝ χρειάζεται να απολογείσαι και μην το κάνεις -προτίμησε να κάνεις χιούμορ ή να πεις κάτι άλλο.
3. Δεν χρειάζεται να πεις “όχι”, πες δεν επιθυμώ
Αν αυτήν την Κυριακή η τάδε φίλη σου θέλει να πάτε για καφέ και εσύ πραγματικά θέλεις να μείνεις σπίτι σου για χαλάρωση ή δεν θέλεις να την δεις ή βαριέσαι ή άρχισες να διακρίνεις τοξικές συμπεριφορές σε αυτήν. Και φυσικά, σκέφτεσαι να πας για να μην την απογοητεύσεις. Δεν χρειάζεται να πεις “συγγνώμη, δυστυχώς δεν μπορώ να έρθω, γιατί διαβάζω”
Μπορείς να πεις “δεν επιθυμώ να πάω για καφέ σήμερα αλλά ευχαρίστως να πάμε μια άλλη στιγμή”.
Mε αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσεις να έρθεις σε επαφή με το συναίσθημα σου, ώστε να βγάλεις την φωνή σου προς τα έξω, για να την βρεις. Επιπλέον, αν σε ένα χειριστικό άτομο πεις “δεν μπορώ” θα έχει χώρο για να προσπαθήσει να σε πείσει ότι μπορείς. Αν όμως πεις “δεν επιθυμώ”, εκεί δεν υπάρχει πολύς χώρος για συζήτηση.
Θα σου πρότεινα να σημειώσεις 2 περιπτώσεις στις οποίες είπες “δεν μπορώ” ενώ στην πραγματικότητα δεν ήθελες και την επόμενη φορά να θυμηθείς το φρένο χωρίς τον συμπλέκτη.
4. Χρησιμοποίησε τη μαγική φράση “Θα σου απαντήσω σε λίγο” για να κερδίσεις χρόνο
Όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με μια απαίτηση ή ένα αίτημα το οποίο αναγνωρίζεις ότι θα σε κάνει να μην μπορείς να πεις όχι, χρειάζεται να πεις μια μαγική φράση. Αυτή θα σου δώσει χρόνο να ανασυγκροτηθείς και να απαντήσεις κατάλληλα, να σκεφτείς τα παραπάνω που είπαμε και να τα θέσεις σε εφαρμογή.
Αν για παράδειγμα σου πει ο αδελφός σου “μπορώ να έρθω από το σπίτι σου απόψε για να δανειστώ το τρυπάνι;” κι εσύ δεν θέλεις επίσκεψη εκείνη την μέρα, γιατί πνίγεσαι στην δουλειά ή γιατί δεν θα είσαι σπίτι, πες “θα σου απαντήσω σε λίγο”.
Μπορείς να σκεφτείς 5 ανθρώπους, οι οποίοι χρειάζονται να ακούσουν από εσένα αυτή την μαγική φράση;
5. Η στοχοθεσία και το τετράδιο επιτυχιών βοηθά πολύ
Όπως λέω κάθε φορά, το να βάλεις στόχο και να σημειώνεις όσα κατάφερες είναι σπουδαίο κίνητρο, ειδικά για τα δύσκολα. Δοκίμασε να σημειώνεις κάθε “όχι” ή κάθε “δεν επιθυμώ” που κατάφερες να πεις εκεί που ήθελες.
Η αυτοπεποίθηση που θα χτίζεις μέσω του επαίνου του εαυτού, θα κάνει πιο εύκολο κάθε επόμενο βήμα προς την δική σου ευτυχία καθώς ευτυχία είναι η εξέλιξη!
Αυτά και άλλα ωραία θέματα συζητάμε στο Τhe Greek Positive Hub δίνοντας σου πρακτικά εργαλέια για να βηματίσεις με σταθερότητα τον δρόμο της προσωπικής σου εξέλιξης. Αν είσαι έτοιμος να μπεις μέσα σε μια αυτογνωσιακή παρέα και να κερδίζεις καθημερινά δεξιότητες που σε εξυπηρετούν σε κάθε πειριβάλλον, μπορείς να εγγράφεις και να έρθεις να μας βρεις.
Είναι ένα προσιτό πρόγραμμα coaching, δίχως δέσμευση να παραμείνεις και με πολλά bonus για την Νέα Χρονιά.
Διάβασε περισσότερα ΕΔΩ