Μιλώντας καθημερινά με μαθητές μου, συνειδητοποιώ ότι μεγαλύτερα εμπόδια-προβλήματα στις ανθρώπινες σχέσεις, είτε αυτές είναι ερωτικές φιλικές, επαγγελματικές ή οικογενειακές προκύπτουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο από μια «μαγική πεποίθηση»: Ότι οι άλλοι μπορούν να καταλάβουν τι θέλουμε χωρίς εμείς να το πούμε!
Και αυτό είναι το μεγαλύτερο σφάλμα που κάνουμε όλοι μας.
Όμως, αν κρατήσεις κάτι από σήμερα, ας είναι αυτό:
Δεν μπορείς να περιμένεις κάποιος να διαβάσει τη σκέψη σου – δεν είσαι 8 χρονών!
Ακόμα κι αν είσαι 8 χρονών και θέλεις να παίξεις με τα άλλα παιδιά στη γειτονιά σου, αν εκείνα δεν το ξέρουν, είναι δύσκολο να σε προσκαλέσουν. Μπορείς να τους το ζητήσεις εσύ και το «μα θέλω εκείνα να με προσκαλέσουν, από μόνα τους» έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να μη συμβεί!
Γιατί όμως έχουμε τέτοιες απαιτήσεις;
Γιατί έτσι μεγαλώσαμε! Σύμφωνα με τον φιλόσοφο – ψυχολόγο Πιαζέ, τα παιδιά μέχρι τα 10 έτη τους περίπου θεωρούν πώς για οτιδήποτε συμβαίνει στο περιβάλλον τους, έχουν την ευθύνη. Και αυτό συμβαίνει γιατί μέχρι τότε, αν πεινάσουν και κλάψουν, τα ταΐζουμε, αν βαρεθούν, βρίσκουμε τρόπο να τα απασχολήσουμε.
Γι’ αυτό άλλωστε και σε περιπτώσεις διαζυγίων πολλοί ειδικοί τονίζουν πόσο σημαντικό είναι να μην νιώσει το παιδί ότι ευθύνεται. Γιατί μέχρι τότε έχει την τάση να πιστεύει ότι έχει την ικανότητα να επηρεάζει τον κόσμο και να προκαλεί ό,τι συμβαίνει.
Αυτή είναι, μεταξύ άλλων, η θεωρία της μαγικής σκέψης, το να πιστεύουμε δηλαδή, ή μάλλον να καλλιεργούμε ευσεβείς πόθους ότι οι άλλοι μπορούν να διαβάζουν τη σκέψη μας!
Ακόμα και σαν ενήλικες, αρκετές φορές σκεφτόμαστε έτσι, ότι οι άλλοι πρέπει να καταλάβουν τι θέλουμε να πούμε:
«Δεν μπορεί ο φίλος μου να σκεφτεί ότι θέλω να πάμε για καφέ και να μου το προτείνει;» ή
«Δεν μπορεί ο άντρας μου να καταλάβει ότι κουράστηκα και θέλω να κρατήσει τα παιδιά για να κάνω ένα μπάνιο;»
Κανένας δεν θα σκεφτεί αυτό που σκέφτεσαι εσύ
Και όλα αυτά συνοψίζονται σε μια ερώτηση:
«Μα δεν μπορεί να σκεφτεί μόνος του ο άλλος αυτό που σκέφτομαι ότι έχω ανάγκη;»
Και φυσικά, η απάντηση είναι ΟΧΙ! Κανένας δεν μπορεί να σκεφτεί αυτό που σκέφτεσαι εσύ, να μαντέψει ή να διαβάσει τη σκέψη σου. Είναι δική σου ευθύνη να επικοινωνήσεις τις ανάγκες σου στον σύντροφο, τον φίλο, τον συνεργάτη, τον συνομιλητή.
Άλλωστε, αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση στις σχέσεις μας: Να μάθουμε πώς και πόσο καλά μπορούμε να επικοινωνούμε τις ανάγκες μας.
Δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στο να διαβάζει ο άλλος την επιθυμία μας. Στην ερώτηση «καλά δεν καταλαβαίνει πόσο σημαντικό είναι για μένα να μου λέει ότι με εκτιμά και να κάνει πλάνα μαζί μου;» η απάντηση είναι όχι κάθε φορά.
Το πρόβλημα βρίσκεται στην ερώτηση: μια ερώτηση ανυπόστατη που στηρίζεται μόνο στις συνήθειες που αποκτήσαμε ως μωρά!
Το να στηριζόμαστε στο ότι κάποιος άλλος άνθρωπος μπορεί, χρειάζεται ή επιβάλλεται να διαβάσει αυτό που σκεφτόμαστε ή να νιώσει αυτό που θέλουμε να κάνει, προκαλεί θυμό σε εμάς, ο οποίος συσσωρεύεται και σε κάποια φάση μας αναγκάζει να τον βγάλουμε από τη ζωή μας.
Ακόμα η μη επικοινωνία των αναγκών μας και το να στηριζόμαστε στην επιθυμία για μαγική σκέψη που δε θα συμβεί, τελικά προκαλεί εκτός από θυμό, περιφρόνηση και τελικά «ξετινάζει» την όποια σχέση.
Επομένως, για να κρατήσεις ζωντανή, ευτυχισμένη και ανθεκτική, την όποια σχέση, χρειάζεται εσύ να επικοινωνήσεις τις ανάγκες σου, είναι δική σου ευθύνη να εκφράσεις όσα χρειάζεσαι!
Κι αν ο άλλος όντως «διαβάζει» τη σκέψη μου;
Κανένας δεν μπορεί να διαβάσει τις σκέψεις μας. Μπορεί να μας νιώσει, να μας συναισθανθεί, μπορεί να συγκλίνουν πολύ οι απόψεις, οι επιθυμίες ή οι ανάγκες μας αλλά δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στο ότι διαβάζει τις σκέψεις μας.
Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται να επικροτούμε ή να προτιμούμε ανθρώπους που νομίζουμε ότι διαβάζουν την σκέψη μας σε σχέση με κάποιους που δεν το κάνουν. Με το να θεωρούμε ότι κάποιος μπορεί να το κάνει, οδηγούμαστε σε εσφαλμένα συμπεράσματα και ψευδαισθήσεις, απλά ερμηνεύοντας ένα τυχαίο γεγονός ως μη τυχαίο.
Ναι, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία του αποτελέσματος;
Αυτή είναι η μεγαλύτερη παγίδα στην οποία πέφτουμε όλοι! ΟΧΙ!
Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αν εκφράσουμε ξεκάθαρα την ανάγκη μας, η πράξη του απέναντι «χάνει» από την αξία της. «Μα τι αξία θα έχει αν το πω εγώ;» σκεφτόμαστε. Κι όμως, ο άλλος άκουσε την ανάγκη μας, ανταποκρίθηκε σε αυτήν και έκανε ότι μπορούσε για να την ικανοποιήσει. To να σκεφτόμαστε ότι «Δεν το έκανε επειδή το ήθελε αλλά επειδή το είπα εγώ», το να μειώνουμε δηλαδή την αξία της πράξης του, είναι δικό μας πρόβλημα .
Θέλω να βελτιώσω τον τρόπο που εκφράζω τις ανάγκες μου
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σου μερικές ιδέες για το πώς να βελτιώσουμε τον τρόπο που εκφράζουμε τις ανάγκες μας.
- Οτιδήποτε θέλουμε να συζητήσουμε με κάποιον, καλό είναι να το περνάμε πρώτα από μολύβι και χαρτί, προκειμένου να το φιλτράρουμε, να το σκεφτούμε, να το επεξεργαστούμε. Έτσι, θα αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις και τα πισωγυρίσματα.
Έτσι, είναι πιο εύκολο να αντιληφθούμε πως είναι διαφορετικό να πούμε
«χαθήκαμε, να πάμε για κανέναν καφέ», αντί για «θέλω να πάμε για καφέ να τα πούμε, μπορείς την Πέμπτη; » Αντίστοιχα, είναι διαφορετικό το «δεν πάμε πουθενά» από το «αφού και οι δύο αγαπάμε τις εκδρομές, θέλεις να σχεδιάσουμε την επόμενη;»
- Στην προφορική επικοινωνία των αναγκών μας, είναι σημαντικό να μην μετατοπίζουμε το πώς νιώθουμε στους άλλους. Το ότι βρίσκομαι σε δύσκολη θέση, δε σημαίνει ότι ο άλλος με φέρνει σε αυτήν.
Έτσι, μπορώ να δείξω ότι εγώ έχω τον έλεγχο όταν μια συμπεριφορά με φέρνει σε δύσκολη θέση ή με στενοχωρεί. Και να θυμάμαι ότι ο συνομιλητής μου δεν είναι η αιτία για το πώς νιώθω. Μόνο έτσι θα με ακούσει και δεν θα μπει σε θέση άμυνας.
Για παράδειγμα, το δώρο των διαφόρων επετείων ή το θέμα του πόσο συχνά γιορτάζουμε τις επετείους σαν ζευγάρι, είναι ένα θέμα που ταλαιπωρεί. Εάν δεν επικοινωνήσω στον άλλο, γιατί μου είναι σημαντικό η ανταλλαγή δώρων, δεν μπορεί να ξέρει αυτή την ανάγκη μου. Ούτε είναι σωστό ανήμερα ή την επόμενη των γενεθλίων μου να πω «Πού είναι το δώρο μου πάλι;». Σημαίνει ότι και πάλι στηρίχτηκα στη μαγική σκέψη και ότι περιμένω από τον άλλον να καταλάβει τι θέλω.
Δεν φεύγω αφού μιλήσω
- Όταν επικοινωνώ την ανάγκη μου, δεν πετάω τη «βόμβα» και φεύγω. Δεν λέω ότι κάτι απλά με ενοχλεί, εξηγώ πώς θα ήθελα να αλλάξει η συμπεριφορά που με ενοχλεί. Παράδειγμα «με στενοχωρεί ότι δεν έχω λάβει από σένα δώρο γενεθλίων. Μπορείς να το σημειώσεις για να το θυμηθείς εγκαίρως την επόμενη φορά;»
- Τέλος, να θυμάμαι ότι, ακόμα και αν ακολουθήσω όλα τα παραπάνω, μπορεί ο άλλος να μην μπορεί/θέλει να ανταποκριθεί.
Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να επικοινωνώ επαρκώς την ανάγκη μου και να θυμάμαι ότι κάποιες ανάγκες μπορεί ποτέ να μην ικανοποιηθούν από το συγκεκριμένο άτομο. Το αν τη θεωρεί υπερβολική, είναι δικό του πρόβλημα, είναι δική μου ανάγκη και την επικοινωνώ.
Υπάρχει περίπτωση να μην καταφέρουν να ικανοποιήσουν όλες τις ανάγκες μας οι άλλοι και… That’s Life!
Όμως αυτό δεν μας σταματά από το να τις εκφράζουμε ξεκάθαρα και να ζητάμε αυτό που θέλουμε, χωρίς να περιμένουμε από τους άλλους να «διαβάσουν τις ανάγκες μας» γιατί … δεν είμαστε 8 χρονών!
Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για εμένα, πήγαινε εδώ